Nou­ga­bollen

Stel, ge gaat naar de bakker. Ge geeft een feest en ge wilt een taart bestellen. Ge zegt dag bakker. Ik heb vol­gende week een taart nodig, bak mij eens een voor­beeld­taart. Ik ga straks bij andere bakkers in het dorp het­zelfde vragen. Wie dan uit­ein­delijk de lek­kerste voor­beeld­taart heeft gebakken, die mag de taart voor mijn feest maken. Ik ga niet betalen voor die voor­beeld­taarten, en ze zijn allemaal voor mij. Afgesproken?

Of wacht, ge belt een tuinier, want ge wilt een nieuw ontwerp voor uw tuin. Ge zegt dag tuinier. Kom hier eens een stukske tuin opka­le­fa­teren. Er komen nog andere tuin­mannen, iedereen mag een stukske tuin fiksen. De tuinier van het schoonste stukske, die mag mijn hele tuin ont­werpen. Ik ga niet betalen voor die stukskes. Deal?

Nog een voor­beeld. Ge wilt uw nagels ver­sieren. Ge stapt een schoon­heids­salon binnen en ge zegt goeiedag. Versier eens de nagel van mijn pink. Ik ga straks bij andere salons mijn andere vingers laten doen. Straks kies ik dan de mooiste nagel, en de maker ervan mag al mijn vingers en tenen doen. Ik ga niet betalen voor al die oefen­vingers. Zullen we dat afspreken?

Het is een open deur, ik weet het. Er is geen bakker, geen tuinier, geen schoon­heids­spe­ci­alist ter wereld die met deze voor­stellen akkoord zou gaan. En toch krijg ik als gra­fisch ont­werper regel­matig exact deze vraag­stelling in mijn inbox, alsof het de gewoonste zaak van de wereld is. De mail van een niet nader genoemd Vlaams Cul­tuur­centrum van enkele dagen geleden is hiervan een per­fecte illustratie.

Dag Wannes, wij willen graag een nieuwe sei­zoens­bro­chure. Kunt gij binnen dit en twee weken zes voorbeeldpagina’s ont­werpen? We stellen dezelfde vraag aan andere ont­werpers en uit alle ont­werpen kiezen we wie onze hele bro­chure mag doen. We gaan niet betalen voor die voorbeeldpagina’s. Goed voorstel?

Nee, niet nader genoemd Vlaams Cul­tuur­centrum, dat is geen goed voorstel. Dit is de zoveelste aan­be­steding in een lange rij waarin men er om een of andere reden van uitgaat dat vorm­gevers met plezier hun kostbare uren gebruiken om gratis en voor niks hun ervaring en expertise in te zetten. En dat zonder enige garantie op ver­goeding of verdere samen­werking. Dat is geen goed voorstel, dat is diefstal.

Weet ge wat het ergste is? Het werkt nog ook. In een over­ver­zadigd land­schap van gra­fisch vorm­gevers ligt het werk niet voor het oprapen. Meedoen aan aan­be­ste­dingen is vaak essen­tieel om opdrachten binnen te halen of uw netwerk te ver­groten. Maar deze aanpak ver­ziekt de markt. Het degra­deert vorm­geving tot simpel geknutsel en het deva­lueert mijn beroep. Ik pik het niet langer.

Ik werk meer dan twintig jaar als vorm­gever, mijn ervaring en expertise swingen de pan uit. Voor­beelden van mijn werk vindt ge in mijn port­folio. Op verzoek krijgt ge er nog meer, mijn archief is groot. Als ge mij naar waarde schat, dan luister ik naar uw wensen, en voer ik die pro­fes­si­oneel en vrien­delijk uit totdat gij 100% tevreden zijt. Flauwe mopkes in de mail inbegrepen.

Maar als ge denkt dat ik al die ervaring, expertise en vrien­de­lijkheid voor nou­ga­bollen op straat ga gooien, dan hebt ge het mis. Dan begin ik stil­lekes te ver­moeden dat gij nog niet vaak naar de bakker zijt geweest.