Waar kan een hart nog heen behalve naar binnen?

Het is een vraag die ik mij oprecht stel in de sombere aanloop naar de feest­dagen. Ik gebruik het woord somber omdat ik somber ben. Som­berder dan ooit, mis­schien wel. Het woord somber klinkt in her­haling als een traag rom­melend onweer. Somber. Somber. Somber.

In het land waar ik nu woon onder­handelt een racist over het vormen van een regering. Hij onder­handelt met mensen die het lef kwijt zijn om de racist terecht te wijzen, ze willen allemaal wel aan de schaars ver­lichte rech­terkant van het halfrond gaan zitten. Ze ver­ga­deren aan sombere tafels over de vorm­geving van een sombere toekomst.

In het land waar ik vroeger woonde vallen pei­lingen om onder het gewicht van hun som­berheid. Een kwart van de stemmen gaat naar fas­cisme, een ander kwart naar iets wat daar steeds meer op lijkt. Mensen geloven in de kracht van ach­ter­uitgang. Over enkele maanden heet de peiling ver­kiezing. Dat wordt zonder weerga een sombere dag.

Aan de overkant van de oceaan loopt ’s werelds som­berste nihilist rondjes ter opwarming van een tweede pre­si­dent­s­termijn. Hij noemt mensen onge­dierte. Tussen zijn sombere regels hoor ik maar één wens. Ik wil de wereld zien branden. Het is de sombere ambitie van een gevaar­lijke man, en niemand kan over­tuigend aan­tonen dat hij geen pre­sident zal worden.

Elders in de wereld worden mensen oor­logen in gedreven. Als ze niet vluchten worden ze uit­ge­moord. Extreem­rechtse rege­ringen worden toe­ge­juicht en gefi­nan­cierd door andere rege­ringen. Ze durven het woord genocide niet uit te spreken, ze zijn laf, ze knuf­felen hun eigen­belang. Het woord somber schiet tekort, dwars door de harten van dui­zenden. Wie wilde ook alweer de wereld zien branden? Het is zover.

Wie bekommert zich nog om het klimaat? Wie bekommert zich nog om mensen in nood? Wie bekommert zich nog om min­der­heden, om mensen van kleur, om trans­per­sonen, om vluch­te­lingen, om kun­ste­naars, om onderwijs, om het licht aan het eind van de tunnel? Iedereen heeft zich laten vangen door fake news en com­plot­the­o­riëen. Voor­uitgang is een vies woord geworden. Nihi­listen willen de wereld in de hens steken, en iedereen zegt ja. Te gek. Goed idee. Hier is een dooske lucifers.

Waar kan een hart nog heen, bij zoveel som­berheid? Waar moet ik naartoe met mijn idealen en mijn gedroom van een betere wereld? Waar kan ik nog heen, behalve naar binnen? Hoort ge het rom­melen? Het onweer is daar.

De lucht heeft een rare kleur.
Het weer doet rare dingen.
En onze leiders pro­beren niet eens om geen monster te zijn.
Waar kan een hart nog heen behalve naar binnen?
Waarom niet alle deuren op slot en de gor­dijnen dicht?
Somber somber somber.

(vrij naar Kae Tempest)

Addendum

Maak u geen zorgen. Of wel, maak u grote zorgen en stem niet op fas­cisten, maar maak u geen zorgen om mij. Al ben ik somber, ik vind het licht­knopke wel weer. Het is feest, pakt uw geliefden vast en ween van geluk. Iedereen kan dat gebruiken.

En al lijkt het mis­schien zo, ik ben niet wan­hopig. Ik ben somber, kwaad en teleur­ge­steld. Maar niet wan­hopig. Hier is een quote van James Baldwin. Steek die in uw nieuw­jaars­brief en hoop.
Ween, droom, en hoop.

Fijne feesten gij.

‘I never have been in despair about the world. I’ve been enraged by it. I don’t think I’m in despair. I can’t afford despair. I can’t tell my nephew, my niece. You can’t tell the children there’s no hope.’
(James Baldwin)